Aandachtspunten bij inzet van kunststoffen
In de loop der jaren zijn kunststoffen vaak in eerste instantie ontwikkeld als oplossing voor een specifieke situatie. Vaak als alternatief voor meer traditionele materialen. Duurzamer, lichter van gewicht, beter chemisch resistent, slijtvaster, goedkoper, enz. Vervolgens blijkt zo’n materiaal voor veel andere toepassingen ook een oplossing en groeit de markt voor het bewuste materiaal.
Naast hele gunstige eigenschappen, heeft ieder materiaal natuurlijk ook nadelige eigenschappen. Anders gezegd; waar een eigenschap in een specifieke situatie gunstig is, kan diezelfde eigenschap in een andere situatie juist nadelig zijn. Op deze pagina lichten we een aantal eigenschappen uit, waarvan we denken dat het goed is dat u zich er als klant en/of gebruiker van bewust bent.
Lakwijk Kunststoffen BV is groothandel in halffabricaat. Wij zijn de schakel tussen fabrikant en de markt. Halffabricaat heeft de verschijningsvormen; plaat, staf en buis. Platen, staven en buizen worden groter geproduceerd dan de maatvoering op papier aangeeft. De plaat is iets dikker, breder en langer. De staf is dus iets dikker en langer. De buis is aan de buitenzijde iets dikker en het gat is juist iets kleiner. Dat doet de fabrikant om te kunnen garanderen dat de maatvoering uit het materiaal gehaald kan worden bij bewerking. Fabrikanten hanteren een plustolerantie en spreken van “schone maten”.
PVC, PE en PP buizen worden overigens overeenkomstig de DIN norm vervaardigd en dan zijn de uit- en inwendige maatvoering wel van de juiste maat voor een bijpassende fitting. In andere gevallen geldt dat wanneer een plaat, staf of buis exact aan de maat moet zijn, het materiaal bewerkt moet worden. Dat kunt u zelf doen maar u kunt ook Lakwijk Kunststoffen BV die opdracht geven.
Als Lakwijk kunststoffen BV bewerkt volgens opgegeven maten of volgens tekening, dan gebeurt dat uiterst nauwkeurig. Onze vakkundige collega’s en ons machinepark zijn van het hoogste niveau.
Van het materiaal kan echter in de toepassing niet dezelfde nauwkeurigheid in maatvoering worden gevraagd als gebruikelijk is in metaal. Dat heeft niets met de kwaliteit van de bewerking of het materiaal te maken, maar met de intrinsieke eigenschappen van kunststof. Kunststof is namelijk veel gevoeliger voor temperatuurverschillen dan metaal. Uitzetting en krimp zijn verhoudingsgewijs groter. We houden rekening met het inbrengen van temperatuur bij het bewerken maar als de temperatuur tijdens vervoer of in de uiteindelijke toepassing, sterk afwijkt van de kamertemperatuur in onze werkplaats, dan ben je een deel van de nauwkeurigheid kwijt. We hebben het hier over één tot enkele tienden van een millimeter.
Spanningsrelaxatie speelt ook een rol en bij bepaalde materialen kan vochtopname ook een rol spelen. In de meeste gevallen is dat geen probleem omdat de flexibiliteit van kunststof zorgt voor een mate van vergevingsgezindheid. Het is echter wel van belang hiermee rekening te houden. Binnen de meest reguliere kunststoffen zijn POM en daarboven PETP (Ertalyte) het meest maatvast. Daarnaast zijn er een aantal zogenaamde “high performance” kunststoffen zoals PEEK en PEI die nóg maatvaster zijn.
Klanten moeten producten van Lakwijk meestal in een toepassing monteren. Een product kan worden opgesloten of geklemd, een product kan mechanisch bevestigd worden, een product kan gelast worden en er wordt ook weleens voor gekozen een product te verlijmen. Verlijmen kan met een aantal kunststoffen heel erg goed. Er zijn echter ook kunststoffen die niet, of niet goed verlijmbaar zijn.
Uw contactpersoon zal u vragen of u wilt gaan verlijmen, maar het is ook goed dat u zich in een ontwikkelingstraject hiervan bewust bent. Stel op tijd de vraag of een materiaal verlijmbaar is of welke bevestigingstechniek wij adviseren.
Er zijn situaties waarin kunststoffen buiten worden toegepast. Dat is bijna nooit een probleem. Veel kunststoffen zijn namelijk UV bestendig en verkleuren of degraderen niet of nauwelijks.
Er zijn echter ook kunststoffen, bijvoorbeeld bepaalde glasheldere kunststoffen, die niet UV bestendig zijn. Die verkleuring verloopt gelukkig maar heel langzaam en egaal, maar op den duur heeft de zon effect op dat materiaal waardoor materiaal sneller veroudert dan gewenst. Dit uit zich in craquelé , haarscheuren en brosheid. Die materialen zijn echter vaak óók verkrijgbaar met een UV werende toplaag. Ook in die situatie zal uw contactpersoon van Lakwijk de vraag proactief stellen, maar het is verstandig dat u er zelf ook bij stil staat dat dit een aandachtspunt is.
Bepaalde kunststoffen zijn geschikt voor toepassingen waarin zij in aanraking komen met voedingsmiddelen. Als die materialen in aanraking komen met voedingsmiddelen migreren er geen stoffen (weekmakers) van de kunststof naar de voeding en op die manier vormen die materialen dus geen bedreiging voor de volksgezondheid. Dat wil nog niet zeggen dat die materialen klakkeloos ingezet kunnen worden in toepassingen met voedingsmiddelen. Om te voldoen aan de Europese wetgeving moet voldaan worden aan specifieke normen om het Europese label “Food Grade” te krijgen, en dat gaat om meer dan alleen de fysieke eigenschappen van het materiaal.
Een materiaal is Food Grade als het materiaal bewezen veilig is, maar ook traceerbaar is in de keten tot aan de grondstof wanneer zich onverhoopt calamiteiten voordoen. Daarnaast moet een product vergezeld worden van een certificaat dat aangeeft dat ook tijdens behandeling en bewerking alles op een veilige manier is verlopen (verpakking, koelvloeistoffen, lucht, reinigingsmiddelen etc.). Iedere plaat, iedere staf, iedere buis heeft daarom een unieke code en iedere levering wordt vergezeld van unieke documenten. Zonder die “identiteit” en documenten is het materiaal dus wel veilig, maar voldoet het niet aan de norm Food Grade. Soms hebben klanten nog onvoldoende kennis of bestaan er op dit punt nog misverstanden.
Lakwijk is specialist op het gebied van bewerking en levering binnen de Food Grade bepalingen, en kan u hierin uitstekend begeleiden.
Specifieke kunststoffen worden omwille van hun chemische resistentie ingezet. Denk binnen de reguliere materialen aan PVC, PP en PE. Die materialen zijn ook resistent tegen bijtende schoonmaakmiddelen die in bepaalde toepassingen noodzakelijk zijn.
Er zijn echter ook kunststoffen die juist niet goed chemisch resistent zijn. In de praktijk leidt dat het vaakst tot problemen in de glasheldere kunststoffen. Als acrylaat en polycarbonaat met middelen worden gereinigd die agressiever zijn dan een simpel sopje (of nog liever gewoon warm water), dan kunnen daar doffe plekken of haarscheuren door ontstaan en kan de plaat zelfs bros worden.
Volkern plaat en andere thermo hardende kunststoffen zijn heel erg stijf, en er zijn meer kunststofmaterialen die specifiek ontwikkeld zijn met het oog op stijfheid, meestal middels een kanaalstructuur. Over het algemeen is kunststof in vergelijking met glas, hout of metaal, echter minder stijf. De flexibiliteit van kunststof is in veel situaties gewenst, maar brengt natuurlijk ook nadelen met zich mee.
Acrylaatspiegel is een heel veilig en betaalbaar alternatief voor glas maar als het voor een groter oppervlak wordt ingezet, blijft de plaat minder strak en (zeker in de uitvoering als spiegel) krijg je dan ongewenste vervorming. Als een grotere kunststofplaat horizontaal wordt ingezet en niet op voldoende punten wordt ondersteund, dan gaat de plaat doorhangen. Een dikkere en daardoor stijvere plaat is dan niet altijd een oplossing omdat het gewicht van de plaat dan juist weer leidt tot meer doorhangen. Het is belangrijk om in de toepassing bij het bepalen van het ontwerp en de afmetingen, rekening te houden met de beperkte stijfheid van kunststoffen.
Glas, metaal en hout zijn gevoelig voor krassen. Kunststoffen zijn ook gevoelig voor krassen.
Het nagenoeg onbreekbare polycarbonaat is wel heel sterk maar desondanks erg gevoelig voor krassen. Daar vergist een gebruiker van dit materiaal zich weleens in. Polycarbonaat is er ook in een uitvoering met een kraswerende toplaag. Die toplaag maakt de plaat bestendiger tegen krassen maar maakt ‘m nog niet krasvrij.
De kunststoffen die meestal worden ingezet in zichttoepassingen waarbij hun uiterlijk en fraaiheid van belang zijn, worden geleverd met een beschermende folie. Industriële kunststoffen waarvoor dat niet of minder geldt, en waarvan het oppervlak in de meeste gevallen nog moet worden bewerkt, hebben géén beschermfolie vanaf de fabriek. Daar kunnen dus lichtjes krassen op zitten als gevolg van het schuiven in het productieproces of tijdens het vervoer. Dat is bijna nooit een probleem maar is voor de klant wel een aspect om rekening mee te houden, en ook voor ons in het materiaaladvies.
Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen of wilt u advies?
We staan u graag te woord!